خبرگزاری مهر – گروه سلامت: ایمنی بدن نقش کلیدی در سلامت بانوان به ویژه در دوران بارداری دارد. سیستم ایمنی قوی می‌تواند از بروز عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف جلوگیری کند و به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کند. در دوران بارداری، تقویت سیستم ایمنی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند، چرا که بدن مادر باید تعادلی بین محافظت از خود و پذیرش جنین ایجاد کند.
ضعف سیستم ایمنی ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند عفونت‌های مکرر، بیماری‌های خودایمنی و حتی خطر سقط شود. بنابراین بانوان در سنین باروری با رعایت سبک زندگی سالم، تغذیه متعادل و انجام واکسیناسیون‌های لازم، سیستم ایمنی خود را تقویت کنند.
مشاوره با پزشک متخصص زنان و انجام بررسی‌های منظم سلامت ایمنی، پیش از بارداری و در طول آن، می‌تواند به پیشگیری از مشکلات احتمالی کمک کند و بارداری موفق و سالم را تضمین نماید. همچنین برای داشتن یک بارداری سالم، بانوان باید به تقویت ایمنی بدن اهمیت ویژه دهند و در صورت وجود هرگونه مشکل ایمنی، تحت نظر پزشک متخصص باشند تا مراقبت‌های لازم انجام شود.
در همین راستا خبرنگار مهر با فهیمه قطبی زاده عضو هیئت علمی گروه زنان و زایمان و فلوشیپ پریناتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفتگویی داشته است.
توصیه‌های مهم برای سلامت قبل از بارداری در بانوان چیست؟
قطبی زاده: برای هر خانمی که در سنین باروری است و قصد بارداری دارد باید قبل از اقدام به بارداری، سلامت خود را به‌صورت کامل بررسی کند. این موضوع به‌ویژه برای خانم‌هایی که مشکلات خاصی ندارند، اهمیت زیادی دارد، بهترین زمان برای انجام ارزیابی‌های سلامت حداقل دو تا سه ماه پیش از بارداری است.
خانم‌ها باید به پزشکان متخصص زنان یا مراکز بهداشت مراجعه کنند تا ارزیابی‌های لازم انجام شود. این ارزیابی‌ها شامل معاینات دستگاه تناسلی، آزمایش خون و ادرار، بررسی سلامت دهان و دندان و سونوگرافی‌های مرتبط است. همچنین، نمونه‌برداری از دهانه رحم و بررسی وضعیت قاعدگی از دیگر مراحل این بررسی‌ها به شمار می‌رود.
رعایت رژیم غذایی قبل از بارداری چه نقشی را ایفا می‌کند؟
قطبی زاده: رعایت رژیم غذایی سالم و کنترل وزن به ویژه در خانم‌هایی که اضافه وزن شدید دارند، بسیار مهم است، کاهش وزن به حفظ سلامت دوران بارداری کمک می‌کند و احتمال بروز مشکلات را کاهش می‌دهد تا بارداری سالم و موفقی تجربه شود.
اگر خانمی بدون انجام این بررسی‌ها باردار شد، در اولین فرصت پس از مطلع شدن از بارداری به پزشک مراجعه کند، پزشک با انجام معاینات و آزمایش‌های لازم، وضعیت سلامت مادر و جنین را بررسی و راهنمایی‌های لازم را ارائه خواهد کرد تا روند بارداری به‌درستی طی شود.
خانم‌هایی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند چگونه از بارداری خود مراقبت کنند؟
قطبی زاده: خانم‌هایی که بیماری‌های خاص دارند یا داروهای خاصی مصرف می‌کنند، باید قبل از بارداری حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنند. در برخی موارد ممکن است لازم باشد بارداری به تأخیر بیفتد یا داروها تنظیم شود تا سلامت مادر و جنین حفظ شود. این دسته از خانم‌ها باید تحت نظر دقیق پزشک باشند و ارزیابی کامل سلامت را پیش از بارداری انجام دهند.
مراجعه به پزشک و انجام ارزیابی کامل سلامت پیش از بارداری، رعایت رژیم غذایی سالم و کنترل وزن، و مشورت با پزشک در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای، بهترین راهکارها برای داشتن بارداری سالم و موفق است؛ این نکات به هر خانمی که در سن باروری است، کمک می‌کند تا با آگاهی کامل وارد دوره بارداری شده و سلامت خود و فرزند آینده‌اش را تضمین کند.
مراقبت‌های پزشکی برای خانم‌ها با شرایط خاص چقدر اهمیت دارد؟
قطبی زاده: با وجود توصیه‌های کلی برای سلامت قبل از بارداری، اگر خانمی شرایط پزشکی خاصی دارد، لازم است پیش از اقدام به بارداری تأیید اولیه‌ای از پزشک معالج خود دریافت کند. ارزیابی و تنظیم روند درمانی این افراد اهمیت بالایی دارد تا در صورت بارداری، بتوانند بلافاصله تحت نظر پزشک متخصص زنان یا فوق‌تخصصان طب مادر و جنین قرار بگیرند. این نظارت دقیق به کاهش استرس و مشکلات دوران بارداری کمک کرده و باعث می‌شود که بارداری بدون عارضه و با سلامت کامل طی شود.
چگونه از پوکی استخوان در زمان بارداری پیشگیری کنیم؟
قطبی زاده: برخی از خانم‌ها در دوران بارداری ممکن است به مشکلاتی مانند پوکی استخوان یا خرابی دندان دچار شوند. باید توجه داشت که این مشکلات ناشی از بارداری نیست و باور غلطی است که بارداری باعث خرابی دندان یا پوکی استخوان شود. در واقع، مشکلات دندانی ممکن است ریشه در قبل از بارداری داشته باشد و بارداری فقط آنها را نمایان می‌کند.
برای پیشگیری از این مشکلات، تغذیه مناسب مادر در دوران بارداری و بعد از آن بسیار حیاتی است. مصرف روزانه کلسیم، به میزان شش واحد کلسیمی با توجه به منابع طبیعی کلسیم که شامل شیر، ماست، پنیر و مشتقات آن مانند کشک هستند استفاده شده و در صورت عدم توانایی دریافت کلسیم کافی از طریق رژیم غذایی، مصرف مکمل‌های کلسیم ضرورت دارد.
رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری چقدر اهمیت دارد؟
قطبی زاده: یکی از مسائل مهمی که در کشور ما کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، بهداشت دهان و دندان در دوران پیش از بارداری و بارداری است؛ متأسفانه بسیاری از خانم‌ها از مراجعه به دندان‌پزشک هراس دارند و این باعث می‌شود مشکلات دندانی بدون رسیدگی باقی بماند؛ سلامت دهان و دندان مادر، تأثیر مستقیم و قابل توجهی بر سلامت حاملگی دارد. بنابراین بانوان قبل از بارداری و در طول دوران بارداری به صورت منظم به دندان‌پزشک مراجعه کنند تا سلامت دهان و دندان آنها تضمین شود.
خانم‌هایی که شرایط پزشکی خاص دارند، باید پیش از بارداری تأییدیه از پزشک معالج خود بگیرند و تحت نظر متخصصین زنان و طب مادر و جنین قرار بگیرند. تغذیه مناسب و مصرف کافی کلسیم در دوران بارداری و شیردهی از بروز مشکلات استخوانی و دندانی پیشگیری می‌کند. همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه به دندان‌پزشک، بخش مهمی از مراقبت‌های سلامت مادر است که نباید نادیده گرفته شود؛ این اقدامات به سلامت مادر و جنین و موفقیت دوران بارداری کمک شایانی خواهد کرد.
با توجه به اهمیت مراقبت‌های پزشکی و دندانی در دوران بارداری، رعایت بهداشت دهان و دندان باید به اندازه مشاوره‌های پزشکی جدی گرفته شود. باور غلطی که وجود دارد این است که بارداری باعث خراب شدن دندان‌ها می‌شود، در حالی که چنین موضوعی صحت ندارد و مراقبت مناسب می‌تواند از بروز مشکلات جلوگیری کند.
برای پیشگیری از سقط غیرعمد چه کارهایی لازم است؟
قطبی زاده: سقط غیرعمد در برخی از حاملگی‌ها ممکن است ناگهانی و بدون هشدار رخ دهد. اگرچه درصدی از بارداری‌ها ممکن است به سقط ختم شود، اما هیچ روش صد درصدی برای پیشگیری کامل از آن وجود ندارد، مگر در مواردی که بیماری‌های زمینه‌ای خاص علت سقط باشند. رعایت مراقبت‌های پزشکی و ارزیابی‌های قبل از بارداری می‌تواند احتمال سقط را به حداقل برساند.
اگر خانمی بیش از سه بار سقط مکرر داشته باشد یا سقط در سه ماهه دوم بارداری رخ دهد، نیاز به بررسی‌های تخصصی‌تر وجود دارد. در این موارد، ارزیابی‌های دقیق‌تر شامل آزمایشات خونی تکمیلی، بررسی‌های کروموزومی و وضعیت ساختار رحم انجام می‌شود. همچنین، بررسی بیماری‌های خودایمنی و عوامل زمینه‌ای دیگر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
تشخیص علت سقط‌های مکرر یا مشکلات بارداری نیازمند شرح حال کامل و بررسی‌های تخصصی توسط پزشک متخصص زنان است. این روند باعث می‌شود بهترین تصمیم‌گیری برای درمان و پیشگیری در حاملگی‌های بعدی صورت گیرد.
برای یک بارداری سالم چه توصیه‌ای دارید؟
قطبی زاده: بارداری یک دوره حساس است که نیاز به مراقبت دقیق دارد. خوشبختانه پیشرفت‌های پزشکی امکان ارائه بهترین خدمات را در این زمینه فراهم کرده است. برای خانم‌هایی که سالم هستند، انجام ارزیابی سلامت قبل از بارداری بسیار مفید است. اما برای آن دسته از خانم‌هایی که مشکلات زمینه‌ای دارند، این اقدامات ضروری‌تر است تا بتوانند با شرایط بهتر و با حداقل خطرات وارد دوران بارداری شوند.
رعایت بهداشت دهان و دندان، مراقبت‌های پزشکی منظم، ارزیابی دقیق سلامت قبل از بارداری و پیگیری جدی در صورت وجود مشکلات زمینه‌ای، بهترین راهکارها برای کاهش خطرات بارداری و حفظ سلامت مادر و جنین است. این اقدامات تضمین می‌کند که بارداری با کمترین عارضه و بهترین نتیجه طی شود.
