حذف «سلامت» از سفره غذایی ایرانی‌ها

به گزارش خبرنگار مهر، وقتی هوا آلوده می‌شود، اولین توصیه به مردم این است که حتماً مصرف لبنیات مثل شیر و ماست را افزایش دهند. گوشت سفید را برای پروتئین آن و مصرف میوه را برای ویتامین سازی بدن توصیه می‌کنیم.
این قبیل توصیه‌های تغذیه‌ای را غالباً در برنامه‌های رسانه ملی می‌بینیم و می‌شنویم. در برنامه‌هایی که یک پای آن را پزشکان متخصص و کارشناسان تغذیه تشکیل می‌دهند و این پیام‌ها از سوی آنها به مردم ارسال می‌شود. اما، نکته‌ای که از آن غفلت می‌شود، توجه به علل عدم دریافت پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و…، برای سوخت و ساز بدن است.
آمارها و نمودارهای رسمی، نشان می‌دهد که در یک سال اخیر روند افزایشی قیمت محصولات لبنی، گوشت قرمز و سفید، مرغ و تخم مرغ و البته، انواع میوه و…، باعث شده میزان گرایش به مصرف مواد لبنی، گوشتی و…، به شدت کاهش یابد و اغلب مردم به جایگزینی مواد غذایی و خوراکی‌های ناسالم با این قبیل مواد غذایی اقدام کنند.
گرایش به سرطان خوری
صاحب فروشگاه پروتئینی در جنوب تهران، با اشاره به کیفیت فرآورده‌های غذایی آماده که با قیمت بسیار گرانی در مقایسه با گوشت و مرغ به فروش می رسند، گفت: متأسفانه مردم حتی توان خرید سوسیس و کالباس با کیفیت را ندارند و مجبورند که سراغ محصولاتی بروند که قیمت ارزان‌تری دارند.
این در حالی که عارضه‌های خطرناک مصرف سوسیس و کالباس، برای همگان آشکار شده است. یعنی خوب می‌دانیم که مصرف بی رویه این قبیل محصولات آن هم از نوع کم کیفیت این قبیل مواد غذایی ناسالم؛ در دراز مدت می‌تواند با افزایش سرطان‌ها همراه باشد.
بنابر گفته متخصصین سرطان شناسی، یکی از عوامل خطر سرطان را پروتئین و چربی حیوانی مانده مانند سوسیس و کالباس بیان می‌کنند که به عنوان ریسک فاکتور محسوب می‌شود.
بررسی‌های انجام شده توسط صندوق جهانی تحقیقات سرطان نشان می‌دهد، از نظر آماری رابطه معناداری بین مصرف سوسیس و کالباس و سرطان روده بزرگ وجود دارد. به عبارتی مصرف هر ۳.۵ اونس سوسیس و کالباس در هر روز ۱۶ درصد خطر ابتلاء به سرطان کلون (سرطان روده بزرگ) را افزایش می‌دهد. آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان هم به این نتیجه رسیده است که خوردن حدود ۱.۸ اونس گوشت فرآوری شده خطر ابتلاء به سرطان روده بزرگ را حدود ۱۸ درصد افزایش می‌دهد.
افزودن نیترات به سوسیس و کالباس به دلیل آنکه در معده به «نیتروز آمید» تبدیل می‌شود عامل سرطان زایی گوشت‌های فرآوری شده است. علاوه بر آن مصرف بی‌رویه سوسیس و کالباس به خاطر اینکه نمک و چربی زیادی دارند با افزایش خطر بروز سرطان همراه است.
به دنبال گرانی بی رویه کنسرو ماهی، این غذای آماده هم از سفره خیلی از ایرانی‌ها حذف شده و ناچارا همان سوسیس و کالباس‌های ارزان قیمت، جایگزین شده است. البته که زیاده روی در خوردن کنسرو ماهی هم زیان آور است، اما بهتر از غذاهای آماده سرطانزا است.
افزایش بی رویه گوشت قرمز و مرغ، یکی دیگر از دلایل گرایش مردم به مصرف غذاهای آماده است. زیرا، یک خانواده ۴ نفره می‌تواند با دو عدد سوسیس و چند عدد تخم مرغ، یک وعده شام فراهم کنند و هزینه آن نیز خیلی سنگین نمی‌شود. در حالی که یک عدد مرغ کوچک برای خانواده ۴ نفره در دهک پایین جامعه، بسیار گران تمام می‌شود و نمی‌تواند این محصول پروتئینی را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
تبعات حذف لبنیات از سفره غذایی
توصیه متخصصین و کارشناسان تغذیه به مصرف لبنیات، در شرایطی که قیمت محصولات لبنی به صورت روزانه در حال افزایش است؛ دهک‌های پایین جامعه را مجبور می‌سازد که خوردن شیر، ماست، دوغ و…، را برای خودشان ممنوع کنند.
امروز سرانه مصرف لبنیات در ایران ۵۰ کیلوگرم است. در سال ۱۳۸۹ سرانه مصرف لبنیات در ایران به ۱۳۰ کیلوگرم رسیده بود، اما با افزایش شدید قیمت لبنیات، دهک‌های یک تا ۵، یعنی حدود ۴۰ تا ۴۵ میلیون نفر از جامعه دیگر قدرت خرید لبنیات ندارند.
با توجه به اینکه لبنیات منبع غنی تأمین کلسیم و پروتئین است و بدن به میزان قابل توجهی کلسیم نیاز دارد، کاهش مصرف آن می‌تواند تبعات ناخوشایندی برای سلامت فرد در پی داشته باشد.
کودکان ۴ تا ۸ ساله باید روزانه ۲ تا ۳ وعده لبنیات مصرف کنند. اهمیت مصرف لبنیات در سنین مدرسه کمتر نمی‌شود و مثلاً نوجوانان ۹ تا ۱۸ ساله باید روزانه حدود ۴ وعده فرآورده‌های لبنی مصرف کنند. کلسیم بدن باید از همه فرآورده‌های لبنی مثل شیر، پنیر، ماست، کره، دوغ و…، تأمین شود. حالا اگر اینها نباشند، نیاز بدن به کلسیم و پروتئین باید از مواد خوراکی دیگر یا از طریق مکمل‌ها تأمین شود و اگر جایگزین‌ها هم جدی گرفته نشوند، این یک زنگ خطر برای سلامت جسم محسوب می‌شود و شوخی‌بردار هم نیست.
میوه خوری هم مثل لبنیات
مصرف میوه و سبزیجات هم مثل پروتئین‌ها، برای سلامت بدن ما مهم هستند و نخوردن آنها می‌تواند با عارضه‌های جدی همراه شود که سلامت ما را به خطر بیاندازد. وجود ویتامین C و B در خیلی از میوه‌ها، نشانه‌ای از مهم بودن مصرف آنها است.
با توجه به قیمت گران میوه برای برخی از اقشار جامعه که تنگدست و محروم هستند؛ می‌توان حدس زد که خوردن میوه هم برای افراد کم درآمد و بی بضاعت، ممنوع شده است.
حذف سلامت از سفره غذایی ایرانی‌ها
در شرایط کنونی و به دنبال گرانی سرسام آور انواع محصولات غذایی، خوراکی‌ها و…، می‌توان پیش بینی کرد که «سلامت» از سفره غذایی قشر کم درآمد و آسیب پذیر جامعه حذف شده است.
قطعاً، تبعات حذف مواد غذایی سالم از سفره‌ها، در سال‌های آینده نمایان خواهد شد. افزایش بیماری‌های ناشی از کمبود پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و…، زنگ خطر جدی برای سلامت کشور است.
آلودگی هوا، ۱۷ میلیارد دلار خسارت برای نظام سلامت بر جای می‌گذارد. درمان سرطان‌ها نیز هزینه بسیار زیادی بر دوش مردم و نظام سلامت دارد و همه اینها نشان می‌دهد که اگر همین هزینه‌ها را خرج سلامت مردم کنیم؛ می‌توان از بار سنگین هزینه‌های درمان بیماری‌های خطرناک، کم کرد.