واکسیناسیون؛ تنها راه مقابله با سرخک

به گزارش مدنیوز، قباد مرادی، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در کنفرانس کشوری بازپدیدی سرخک در ایران که امروز در تالار ابن سینای دانشکده پزشکی برگزار شد، ضمن ارائه توضیحاتی درخصوص تاریخچه و اجرای برنامه حذف سرخک و سرخجه در کشور، گفت: در سال ۱۳۸۲ واکسیناسیون همگانی پنج تا ۲۵ سال با واکسن سرخک و سرخجه صورت گرفت که با واکسیناسیون ۳۳ میلیون نفر در یک ماه به بزرگترین کمپین واکسیناسوین دنیا تبدیل شد. همچنین، ایران از جمله معدود کشور‌هایی بود که در سال ۱۳۵۷ موفق به تولید واکسن سرخک، سرخجه و اوریون شده بود.

وی، احتمال سرایت سرخک از فرد مبتلا را بسیار بالا عنوان کرد و گفت: فرد حساس در ارتباط با فرد بیمار به احتمال ۹۰ درصد به سرخک آلوده می‌شود و به دلیل همین سرایت پذیری بالا، پیش از اجرای واکسیناسیون در کشور هر سه تا پنج سال شاهد همه گیری این بیماری بودیم.

به گفته مرادی، برنامه ایمن‌سازی EPI و استفاده از واکسن جزو اولویت‌های سازمان بهداشت جهانی است و برنامه «حذف» سرخک در دستور کار قرار دارد.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت از دریافت گواهی حذف سرخک در کشور در سال ۲۰۱۹ خبر داد و افزود: در سال ۲۰۲۳ نیز تاییدیه این گواهی صادر شد که به جز ایران کشور‌های محدودی در منطقه و جهان موفق به دریافت این گواهی شده‌اند.

مرادی برنامه واکسیناسیون کشوری را دستاوردی موفق اعلام کرد و گفت: در ۲ ماه اول سال جاری شاهد افزایش آمار ابتلا به سرخک بوده‌ایم که دلیل این موضوع واکسینه نشدن برخی افراد جامعه و میزان شیوع بالای آن و کاهش اثر واکسن در افراد واکسینه شده اعلام می‌شود. کاهش سطح آنتی بادی ماهیت واکسن سرخک است و این واکسن باید تکرار شود.

وی تصریح کرد: همچنین مهم‌ترین دلیل درگیری کشور با بیماری‌های واگیر همسایگی با کشور‌هایی همچون افغانستان، پاکستان و عراق است، بطور‌یکه ارتباط با همسایه‌های شرقی ۷۰ درصد عوامل را شامل می‌شود.

مرادی در پایان سخنانش اظهار کرد: تعداد سرخک تایید شده آزمایشگاهی در سال ۱۴۰۳، ۶۳۰ مورد گزارش شد که از این تعداد، ۳۳ درصد مبتلایان زیر یک سال، ۳۰ درصد یک تا چهار سال و ۱۳ درصد بالای ۲۰ سال سن داشتند.

ثبت هزار مورد ابتلا به سرخک در ماه دوم سال جاری

در ادامه، مسعود مردانی، مدیر گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز با اشاره به اینکه ایران دارنده گواهی حذف سرخک از سوی سازمان بهداشت جهانی است، گفت: سازمان بهداشت جهانی حذف بیماری سرخک در ایران را تایید کرد، اما طی دو سال اخیر آمار‌ها نشان از افزایش موارد ابتلا به سرخک در کشور دارد.

پوشش ۹۹ درصدی واکسیناسیون سرخک در کشور

مردانی با اشاره به پوشش ۹۹ درصدی واکسیناسیون سرخک در کشور، اظهار کرد: با وجود ایمن‌سازی، طی گذشت زمان، میزان آنتی بادی کاهش یافته است، از طرفی ضریب ابتلا (R۰) به سرخک نیز بسیار بالاست و به سرعت از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود، بنابراین خطر بروز اپیدمی در کشور وجود دارد.

مردانی بیماری سرخک را بیماری دوران کودکی دانست و گفت: در صورت انجام واکسیناسیون نگرانی وجود ندارد، البته در حال حاضر، چون سطح ایمنی در افرادی که واکسینه شدند کاهش داشته، احتمال ابتلا به سرخک دفرمه یا Modified وجود دارد که ممکن است علایم پایه سرخک را نداشته باشد.

وی ادامه داد: افرادی که در تماس با اتباع خارجی هستند، به ویژه مهاجرانی که تازه به کشور آمده‌اند و علائمی شبیه به سرماخوردگی، تب، آبریزش بینی و بثورات جلدی را تجربه می‌کنند، باید به پزشک مراجعه کنند و در اولین اقدام جداسازی یا قرنطینه را جدی بگیرند.

به گفته مدیر گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اگر زمان زیادی از واکسیناسیون فرد گذشته باشد یا درخصوص واکسیناسیون خود مطمئن نباشد، در صورت بروز علائم بثورات جلدی ماکولوپاپولار، بیمار آلوده به سرخک تلقی می‌شود.

وی همچنین با اشاره به سابقه فعالیت خود در حوزه بیماری‌های عفونی، گفت: با وجود این آمار و ارقام، اطلاع‌رسانی باید در سطح پزشک، پرستار و کادر بهداشت و درمان به صورت کامل صورت گیرد. در غیر این صورت ممکن است فاجعه‌ای همچون کرونا رقم بخورد. به همین دلیل، مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری و گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه اقدام به برگزاری این کنفرانس کشوری کرده است.

مردانی در پایان سخنانش تصریح کرد: مادران باید کارت واکسن کودکان خود را چک کنند تا اگر واکسن MMR تزریق نشده، در اولین فرصت برای دریافت رایگان آن به مراکز بهداشتی مراجعه کنند. همچنین کادر بهداشت و درمان که از تزریق واکسن آن‌ها زمان زیادی گذشته یا به خاطر ندارند که تزریق کرده‌اند یا خیر و در معرض خطر ابتلا هستند، برای دریافت آن اقدام کنند.

زنگ خطر ابتلا به سرخک در کودکان زیر پنج سال

داود یادگاری، رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در حاشیه این کنفرانس، عنوان کرد: طی چند ماه اخیر در بسیاری از کشور‌ها زنگ خطر شیوع سرخک به صدا درآمده است و کشور ما نیز این شرایط را تجربه می‌کند، البته در حال حاضر موارد ابتلا محدودتر شده، اما به دلیل ماهیت این بیماری و میزان خطر آن برای کودکان زیر پنج سال، توجه به اصول پیشگیری و علایم آن اهمیت بسیاری دارد.

به گفته وی، احتمال ابتلای افراد در سن بالای ۲۰ سال هم وجود دارد، اما عوارض بیماری برای سنین زیر پنج سال بسیار بیشتر است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی عنوان کرد: اگر افراد پیش از بارداری از واکسینه بودن خود اطمینان دارند که جای نگرانی نیست، اما اگر از وضعیت واکسیناسیون خود اطلاعی ندارند باید پیش از بارداری اقدام به دریافت آن کنند. در دوران بارداری امکان تزریق وجود ندارد.

یادگاری از ایجاد ایمنی ۹۳ درصدی با تزریق یک دوز واکسن و ایمنی ۹۹ درصدی ۲ دوز واکسن خبر داد و گفت: همچنین والدین باید نسبت به واکسیناسیون فرزندان خود بر اساس دستورالعمل کشوری حساس باشند و به ویژه در مورد واکسن سرخک برای تزریق هر دو دوز اقدام کنند.

وی ادامه داد: از آنجایی که سال‌های زیادی بیماری سرخک در کشور شایع نبوده و کادر بالینی موارد چندانی را مشاهده نکرده‌اند، یکی از مهم‌ترین اقدامات آموزش و آگاهی‌رسانی در خصوص علائم و عوارض بیماری و آشنایی با اقدامات وزارت بهداشت از جمله راه‌اندازی کمپین واکسیناسیون است.

یادگاری در پایان، بر اهمیت همکاری مردم با مراکز بهداشتی و درمانی تاکید کرد.

واکسیناسیون؛ موثرترین اقدام برای پیشگیری از ابتلا به سرخک

پیام طبرسی، مدیر بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری نیز در حاشیه این کنفرانس بیان کرد: سرخک یکی از مسری‌ترین بیماری‌های واگیر در دنیاست و در طول ۲۰ سال اخیر با توجه به پوشش حداکثری واکسیناسیون، این بیماری کنترل شد.

وی ادامه داد: طی یک سال اخیر شاهد طغیان‌هایی از این بیماری در دنیا و در کشور بوده‌ایم که یکی از دلایل آن ممکن است کاهش واکسیناسیون در دوران همه‌گیری کرونا باشد. مهم‌ترین و موثرترین راه پیشگیری از ابتلا به سرخک واکسیناسیون است که باید جدی گرفته شود.

وی همچنین به خطر ابتلا به این بیماری برای کودکان زیر پنج سال نیز اشاره کرد و گفت: ابتلای کودکان، کل جامعه را به خطر می‌اندازد، همچنین عوارض آن برای کودکان بسیار زیاد است، چراکه در صورت ابتلا به فرم شدید، ممکن است عوارض مغزی از جمله آنسفالیت اولیه و حتی مرگ را به همراه داشته باشد.