خدمات مراقبتی در مراکز بهداشت؛ ویژه مادران باردار

به گزارش مدنیوز، سلمه دادگر، به مناسبت هفته سلامت، پیرامون مراقبت‌های دوران بارداری در راستای حفظ سلامت مادر و جنین، گفت: مراقبت‌های دوران بارداری از ابتدا تا هفته ۲۸ بارداری، در خانم‌هایی که حاملگی‌های تک قلو و بدون مشکل دارند، به صورت ماهانه انجام می‌شود و سپس با فواصل کمتر، از ۲۸ هفته مراقبت‌ها به صورت هر دو هفته یک بار تا ۳۶ هفتگی انجام و در نهایت ماه آخربارداری، مراقبت‌ها به صورت هفتگی انجام می‌شود.

متخصص زنان و فلوشیپ پریناتولوژی و دانشیار دانشگاه، با بیان اینکه مراقبت از سلامت مادر و جنین بهتر است قبل از بارداری شروع شود افزود: در مراکز بهداشتی خانم ها، توسط ماما و پزشکان عمومی ویزیت می‌شوند و سوالاتی در حوزه بیماری‌های زمینه ای، تعداد حاملگی‌ها و زایمان‌های قبلی آن‌ها پرسیده می‌شود. همچنین یک سری آزمایش‌ها مثل آزمایش پاپ اسمیر (با توجه به سن خانم) و سونوگرافی یا مامو گرافی پستان و ... انجام می‌شود.

دادگر اضافه کرد: در ارزیابی‌های قبل از بارداری، واکسیناسیون مادران بررسی می‌شود و در صورت نیاز فرآیند واکسیناسیون تکمیل می‌شود. در مورد وضعیت سلامت دهان و دندان خانم‌ها هم سوالاتی پرسیده می‌شود، بنابراین خانم‌هایی که تمایل به بارداری دارند، بهتر است، آگاه باشند که چنانچه از مراقبت‌های قبل از بارداری برخوردار شوند، کنترل بسیاری از مشکلات آن‌ها که در هنگام بارداری، می‌تواند به سختی صورت گیرد، قبل از بارداری قابل کنترل خواهد بود و مادران می‌توانند، بارداری کم خطری را تجربه کنند.

ارائه هشت خدمت مراقبتی در مراکز بهداشت؛ ویژه مادران باردار

متخصص زنان و فلوشیپ پریناتولوژی دانشگاه در ادامه گفت: در حال حاضر حداقل هشت مراقبت در مراکز بهداشتی برای خانم‌های باردار تعریف شده، که اولین مراقبت و ویزیت خانم‌های باردار توسط پزشک یا ماما بین شش تا هشت هفتگی انجام شود.

وی افزود: در ویزیت اولیه، معاینه بالینی مادران باردار به صورت کامل صورت می‌گیرد و برخی از مراقبت‌ها مثل: ارزیابی علائم حیاتی، اندازه گیری فشار خون، نبض، وزن، بزرگتر شدن قلب جنین و... ثابت هستند و سپس در مراحل بعدی مراقبت‌های زنان باردار، با توجه به سن حاملگی ارزیابی اندازه گیری ارتفاع رحم، صدای قلب جنین و.. انجام می‌شوند.

دانشیار گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، درباره اهمیت مصرف مکمل‌ها در خانم‌های باردار هم گفت: خانم‌های باردار به مصرف یک سری مکمل‌ها نیاز دارند، که یکی از مهمترین آنها، اسید فولیک است و چنانچه خانمی قبل از اقدام به بارداری برای مراقبت‌ها به مراکز بهداشتی و یا متخصصین زنان مراجعه کند، مکمل‌ها به صورت صحیح برای آن‌ها تجویز می‌شود.

متخصص زنان و فلوشیپ پریناتولوژی دانشگاه با تأکید بر اینکه هر خانم بارداری، می‌تواند برای دریافت مراقبت‌های هنگام بارداری به مراکز بهداشت مراجعه کند افزود: در مراکز بهداشت یک دفترچه بهداشتی برای خانم‌های باردار طراحی شده که شرح حال بالینی، بیماری، سن، تعداد حاملگی ها، وزن، قد، فشار خون و. آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و در دفترچه بهداشت ثبت می‌شود و با توجه به سن بارداری و نیاز مادر باردار، آزمایش‌ها و انجام سونوگرافی‌ها برای آن‌ها درخواست می‌شود و همچنین با توجه به جواب آزمایش‌ها و سونوگرافی ها، بیماران به متخصصین زنان یا متخصص مربوطه ارجاع داده می‌شوند. در مراحل پایانی حاملگی، ممکن است نیاز به معاینه واژینال برای وضعیت قرار گیری جنین صورت گیرد، که البته با سونو گرافی نیز می‌توان این وضعیت را تشخیص داد.

متخصص زنان و فلوشیپ پریناتولوژی دانشگاه، با بیان این نکته که زمان زایمان معمولا از همان ابتدا به صورت تقریبی تخمین زده می‌شود، گفت: براساس قاعدگی مادرباردار یا سونوگرافی‌هایی که در سه ماهه اول بارداری انجام می‌شود، زمان زایمان را می‌توان تعیین کرد، اما باز هم با توجه به شرایط خانم باردار و جنین و سلامتی هر دو آنها، ممکن است زمان زایمان زودتر تعیین شود.

زایمان طبیعی، بهترین روش زایمان است

متخصص زنان و فلوشیپ پریناتولوژی دانشگاه، بهترین و ارجح‌ترین روش زایمانی، را روش زایمان طبیعی ذکر و عنوان کرد: نوع قرارگیری جنین و عدم تحمل زایمان طبیعی برای آن ممکن است نظر متخصص را به سمت سزارین سوق دهد و خانم‌های بارداری که سابقه عمل سزارین را داشته اند و تمایل به زایمان طبیعی بعد از سزارین ندارند، تاریخ سزارین در ماه آخر برای آن‌ها مشخص و مادر با آمادگی کامل در تاریخ تعیین شده برای انجام زایمان مراجعه می‌کند.

عضو هیأت علمی گروه زنان دانشگاه، همچنین تأکید کرد: مادران جهت مراقبت و حفظ سلامت خود و نوزادشان، لازم است بعد از زایمان سه نوبت به مراکز بهداشتی مراجعه کنند. نوبت اول، مراجعه طی سه روز اول بعد از زایمان است، که علاوه بر ارزیابی‌هایی که مرکز بهداشت برای آن‌ها انجام می‌دهد، می‌توانند هر نوع مشکل احتمالی را اعلام کنند تا مورد بررسی قرار گیرد. نوبت دوم و مراقبت بعدی بین روز‌های ۱۰ تا ۱۴-۱۵ بعد از زایمان و مراقبت سوم بین روز‌های ۳۰ تا ۴۲ است که سلامت مادر و نوزاد مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

متخصص زنان و فلوشیپ پریناتولوژی و دانشیار دانشگاه درباره بهداشت روان خانم‌ها در دوران بارداری هم گفت: ارزیابی‌ها در هنگام بارداری و بعد از دوران باردای علاوه بر معاینه بالینی و آزمایشگاهی شامل سلامت روح و روان مادر نیز می‌شود و با توجه به اینکه موضوع بهداشت روان مادر در آن دوران از اهمیت بسیاری برخوردار است لذا، اخیراً مراکز بهداشت و متخصصین حوزه سلامت روان، بیشتر به این موضوع پرداخته و در این زمینه نیز به مادران خدمات ارزشمندی ارائه می‌کنند.

عضو هیأت علمی گروه زنان دانشگاه، در توصیه به زوج‌های جوان، برای اقدام به بارداری در سنین جوانتر اظهار داشت: به صورت کلی افرادی که ازدواج می‌کنند، فرزندآوری شان را خیلی به تأخیر نیاندازند، چرا که با افزایش سن علاوه بر کاهش میزان باروری، میزان عوارض مربوط به جنین نظیر اختلالات کروموزومی و احتمال عوارضی همچون فشار خون، دیابت مادر و... بیشتر می‌شود، بنابراین زوجینی که مشکلی در فرزند آوری ندارند و در شرایط مناسب زندگی قرار دارند، سعی کنند که در سنین جوانتر صاحب فرزند شوند، تا حامگی‌های بسیار راحت‌تر و کم عارضه تری را پشت سر گذارند.

متخصص زنان و دانشیار دانشگاه در عین حال گفت: زوجینی که اقدام به بارداری کرده اند، اما بارداری برای آن‌ها صورت نگرفته، به ایشان، توصیه می‌شود تا یک سال صبر کنند و در صورتی که بارداری انجام نشد، به مراکز ناباروری برای درمان مراجعه کنند، البته خانم‌هایی که سن بالا یا مشکلات خاصی دارند، خیلی زودتر یعنی حدود شش ماه یا حتی زودتر به مراکز ناباروری ارجاع داده می‌شوند. در مراکز ناباروری با توجه به شرایط خانم، در ابتدا از اقدامات دارویی استفاده می‌شود و سپس گام به گام ممکن است، روش‌های درمان ناباروری پیشرفته تری از جمله روش درمان ناباروری (IVF) برای زوجین استفاده شود که البته قبل از این اقدامات نیاز به ارزیابی‌های کامل آزمایشگاهی و رادیولوژی وجود دارد و با توجه به شرایط زوجین می‌تواند متغیر باشد.