خطرناک‌ترین اقدام شبه علم،دو نامه ای که در دوارن کووید منتشر شد

محمدسعیدرضائی زواره،فعال حوزه علم‌سنجی و اخلاق نشر در کانال ساینتومتریک نوشت : در چهار سال دوران کووید در ایران هم مثل بقیه کشورها، صحنه‌های مختلف تروبج شبه علم و همین طور مبارزه با آن را شاهد بودیم. به نظر من شاید مهمترین مثالها برای این دو، مربوط به دو نامه باشد.

یکی از نامه‌ها در حمایت از ممنوعیت ورود برخی واکسن‌ها از برخی کشورها بود و دیگری هم در مخالفت با دادن مجوز به واکسن! هر دو نامه گویی مخالف واکسن هستند! اما اولی هم‌راستا با مسیر شبه علم و دیگری در راستای حمایت از روش علمی.

اولی جان و سلامت مردم را به بازی می‌گرفت و دومی برای حفظ جان و سلامت مردم تلاش می‌کرد که این در واقع همان تفاوت بین شبه علم و علم است.

به نظر من یکی از خطرناک‌ترین اقدامات شبه علمی که از سوی افراد یا نهادهای علمی در این دوارن صورت گرفت، همان نامه معروف به نامه ۲۵۰۰ پزشک، به رئیس جمهوری بود که در آن پا را فراتر از صحبت رهبری گذاشته و فقط به انگلستان و آمریکا و فرانسه اکتفا نکردند و گفتند که "مراقبت بفرمایید که واکسن های تولیدی این کشورها و هر گونه واکسن تولید شده از سوی مراکز غیرقابل اعتماد، به واسطه گری کشور ثالث نیز وارد کشور نشده و برخی واکسن‌های مربوط به ساز و کار کوواکس نیز که ماهیت مورد شبهه و مشکوک به ارتباط با جریانات کاملا مسئله دار بین‌المللی دارد، خریداری نشود."

نویسندگان نامه بعدا هیچ وقت عذرخواهی نکردند و برعکس برخی از آنها الان در مهمترین سمت‌های مرتبط به سلامت کشور قرار دارند.

در نقطه مقابل به نظر من اما یکی از مهمترین اقدامات که در این چهار سال در دفاع از علم و روش علمی صورت گرفت، همان نامه شجاعانه کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش (https://t.me/scientometric/3907) به همت جناب دکتر نجفی (معاون پژوهش وزارت بهداشت در آن زمان) بود که در مخالفت با دادن مجوز به واکسن برکت قبل از داشتن داده فاز سوم (در آن زمان و در آن شرایط) نوشته شد.

من فکر می‌کنم این در تاریخ علمی-پژوهشی ایران برای همیشه ثبت خواهد شد و آیندگان متوجه خواهند بود که افرادی شجاعانه از علم در مقابل اقدامات غیر علمی وزارت خانه و سازمان غذا و دارو در آن زمان دفاع کردند.